SAĞLIKLI YAŞAM Doktor bey, bu kadar çok terlemem normal mi? Yine geniş bir soru. Terleme, bir doktoru en çok uğraştıracak şikayetlerden birisidir. Hastayı çok iyi sorgulamak gerekir. Öncelikle fizyolojik terleme mi, patolojik terleme mi ayırt edilmesi önemlidir. Her şeyden önce "Neden insan bedeni terler?" sorusuna cevap verelim. Ter bezlerinin fonksiyonu sıcak ve soğuk karşısında vücudun ısı düzeninin sağlanmasıdır. Ayrıca boşaltım sistemine katkıda bulunur. Yaklaşık 4-5 milyon ter bezi, otonom (istem dışı) çalışan sinir sisteminin kontrolündedir ve hiperhidroz yani aşırı terlemede, sempatik sinir sisteminin erken ve fazla uyarılmasının rolü olduğu genellikle benimsenmektedir. Normal terleme hızı günde 0.5-2 litredir. Ancak stres durumlarında 10 litre ter üretilebilir. Biz ter attıkça suyun yanı sıra tuz, amonyak, laktat ve bazı mineralleri de kaybediyoruz. Tuzların bazıları çok bilindik tuzlardır. Sodyum, potasyum, kalsiyum gibi... Kimi de çok az miktarda magnezyum, krom, silisyum, çinko, selenyum gibi. Çok terlediğimizde tişörtlerimizde beyaz lekeler bırakan sodyum tuzudur. Ter, salgılandığında renksiz ve kokusuzdur. Fakat bakteriler, koltukaltı gibi sıcak ve nemli ortamlarda hızla çoğalarak bu salgının kötü kokmasına neden olabilirler. Normalde aşırı sıcaklar, kalın giyinme, baharatlı yemek, sıcak yemek tüketimi ve egzersiz esnasında terleme miktarı artabilir. Hiperhidrozis (aşırı terleme), fizyolojik gereksinimden daha fazla ter salgılanması anlamına gelir. Altta yatan bir hastalığa bağlı aşırı terlemeye “sekonder hiperhidrozis” adı verilir. Genellikle vücudun belli bölgelerinde değil, üst bölgelerde belirgin olup tüm vücuttadır. Bu duruma en sık neden olan hastalıklar veya durumlar; hipertiroidi (tiroidin aşırı çalışması), şeker hastalığı, hipoglisemi, menopoz, parkinson, infeksiyonlar (verem, brusella, sıtma…), kalp yetmezliği, solunum yetmezliği, lenfoma, obezite, alkolizm, menopoz, psikiyatrik hastalıklar, D vitamin eksikliği (bazen sedece ense terlemesi yapabilir), omurilik yaralanmaları gibi hastalıklardır. Genel hiperhidrozisin tedavisi, altta yatan hastalığın ya da durumun tedavisidir. Ayrıca bazı ilaçların kullanımı tüm vücutta terleme yapabilirler. Örneğin; antidepresanlar, ağrı kesiciler, migren ilaçları, nefes açıcı astım ilaçları, tansiyon ilaçları (betablokör, kalsiyum kanal blokajı yapanlar), mide ilacı (omeprezol) sayılabilir. Primer aşırı terleme (primer hiperhidrozis) ise altta yatan herhangi bir hastalık olmadan sağlıklı kişilerde yaşanan ve genellikle bölgesel (el, koltuk altı gibi) olan durumdur. Terlemenin uyku ile kaybolması genellikle stres faktörü ile ilişkilendirilir ancak bazen hiçbir tetikleyici yokken de bir anda ellerin ter içinde kalması nedeniyle sebebi tam bilinememektedir. Tedavide altta yatan sebep veya stres bulunabiliyorsa onu tedavi etmekle terleme düzelir. Ancak primer bölgesel aşırı terleme durumunda stres faktörü bulunamadı ya da çözümlenemedi ise ilk olarak özel deodorantlar , aloe veralı krem tedavileri verilebilir. Ayrıca adaçayı tüketimi artırılabilir. Sosyal hayatı bozan bölgesel terlemelerde el ayak ve koltuk altı için botoks (iğne) uygulaması yapılabilir. Ayrıca iyontoforez adı verilen bir yöntemle; el ve/veya ayaklar, içinden düşük şiddette elektrik akımının geçtiği su dolu kaplara 20 - 40 dakika boyunca konularak tedavi edilebilir. Botoks ve iyontoferez tekrarlayan seanslar gerektirirler. İleri vakalarda terlemeyi artıran sempatik sinir sistemi ameliyatları, açık veya kapalı (Endoskopik Torakoskopik Sempatektomi) şekilde yapılabilir. Sağlıkla ve mutlulukla kalmanız dileğiyle.
