Tüm hücrelerin gelişmesi ve bölünüp çoğalabilmeleri için B12 zorunlu bir vitamindir. İçeriğindeki kobalt minerali nedeni ile kobalamin olarak adlandırılır. B12 vitamini, vücudun sinir ve kan hücrelerini sağlıklı tutmaya yardımcı olur; vücuttaki tüm hücrelerdeki genetik materyal olan DNA'yı oluşturmaya yardımcı olan bir besindir. Bu nedenle tüm hücrelerinin yenilenmesinde önemlidir.
-Kan hücrelerimizin üretim aşamasında önemlidir.
-Vücudun genel enerji seviyesinin korunmasına yardım eder.
-Sinir hücrelerinin sağlığından, hafızadan sorumludur. B12 eksikliği Alzheimer hastalığı ile ilişkili bulunmuştur. Sinir sisteminin gelişiminden de sorumludur.
-Kanda normal homosistein seviyelerini sağladığı için kalp sağlığı için vazgeçilmezdir. Homosistein, kardiyovasküler hastalık riskini artırmaktadır. Kandaki homosistein metabolizmasını düzenleyen 3 vitaminden biridir.
İnsan bedeninde sentezi yok denilecek kadar az olan bu vitamin dışarıdan hayvansal gıdalar ile alındıktan sonra kısaca mide asidine ihtiyaç duyar. Ayrıca mideden salınan intrinsik faktör adı verilen protein ile birleşir ve pankreas enzimleri ile bir dizi reaksiyon sonrası vücuda emilir. Ardından karaciğerde 2 yıl depo edilir. Vücutta kimyasal işlemler için gerekli form olan adenozil kobalamin ve metilkobalamin formuna dönüştürülür.
B12 eksikliği nedenleri
- Mide asidi yetersizliği: Mide asidi yeterli olmayan hastalarda B12 eksikliği gelişir. Mide asit azalmasının en sık sebepleri ise yanlış beslenme ve tabiki devamlı mide koruyucu olarak adlandırılan ilaçlar grubudur.
- Şeker ilacı olan metaformin, epilepsi ilaçlarının bazıları, doğum kontrol hapları, potasyum maddesi içeren ağrı kesiciler, kolşisin kullanımı
- Pankreas yetmezliği
- Diyette alım eksikliği; örneğin vejeteryan beslenme
- Midemizden B12 emilmesi için salgılanan protein olan intrinsik faktör eksikliği
En sık sebepleri: Pernisiyöz anemi, kronik gastrit, atrofik gastrit, helicobakter pilori adlı mide mikrobu, mide ameliyatı olmuş olmak.
- İnce bağırsak emilim bozukluğu: iltihaplı bağırsak hastalıkları, çölyak hastalığı, bağırsakta aşırı bakteri üremesi, bağırsak parazitleri örnek verilebilir.
B12 eksikliğinde gördüğümüz klinik bulgular:
*Unutkanlık
* Yorgunluk
* Uykusuzluk ve bitkinlik
* Kulak çınlaması
* Denge bozukluğu, baş dönmesi
* Odaklanma sorunu, özellikle yaşlılarda depresyon ve bunama belirtileri yapar.
* Ayak ve el uyuşması
* Kaslarda yorgunluk ve gevşeme
* Dilde yanma, dilde kızarıklık
* Kramplar
* İştah bozukluğu
* Hızlı kilo alma, zor kilo verme
* Kansızlık, sarılık
Gıdalardan en fazla dana karaciğerinde ( 133mcg/100 gr ) bulunur. Sonra sırasıyla; dana böbreği (25mcg), devekuşu yumurtası (10mcg), dana dili, midye (7mcg), istavrit, barbun, hamsi (4.8mcg), palamut, levrek (3.7 mcg), tavuk yumurtasının sarısı (2.9mcg), dana ve koyun eti (2.5 mcg), süt, peynir (1.1mcg), yoğurt (0.9mcg ).
Özellikle yaşlılar ve çocuklarınızda beyin işlevleri nedeni ile ihmal edilmemesi gereken çok önemli bir vitamindir. B12 ilaçları bilinenin aksine iştah açmaz, iştahı normale getirirler; hatta kilo vermede yardımcı dahi olabilir. Seviye olarak laboratuvar referans değerleri yetersiz kalabilmektedir; çünkü kanda ölçülen değer aktif B12 formu değildir. B12 değeri 300’ün altına indiğinde tetikte olmakta fayda vardır. Özellikle nörolojik semptomu olan veya yaşlı hastalarda 450- 500’ün üzerinde tutulmalı veya bakılabiliyorsa B12 eksikliğinde kanda düzeyi artan homosistein seviyesine bakılarak tanı doğrulanabilir. Klinik olarak B12 vitamini eksikliği düşünülen, ancak kan B12 düzeyi normal bulunan hastalarda homosistein düzeyinin yüksek bulunması tanı koymak için oldukça anlamlı kabul edilir. Homosistein seviyesinin 10'un altında olması idealdir.
Kalıcı emilim bozukluğu nedeni ile B12'si düşen hastaların tedavisinde ağızda eriyen aktif B12 (metilkobalamin) takviyeleri veya iğne tedavileri uygulanabilir.
Sağlıkla ve mutlu kalmanız dileğiyle...
Editör: TE Bilisim
