Bu fuarla ilgili ilk ve tek akademik makalenin sahibi tarihçi Dr. Ercüment Balcı ile yaptığım söyleşiyi YouTube Biga Araştırmaları Merkezi Kanalında izleyebilirsiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=zr-mb1f3a-Q
Biga’nın tarım üretimi ve ticareti bakımında yüzyıllar öncesine dayanan bir tarihi ve bölge için önemi var. Bu önemin en ilginç göstergelerinden biri 1916 yılında düzenlenen bir sergi, daha doğrusu fuar. Çünkü geçen yüzyılın ortalarına kadar sergi (exhibition) ve fuar (fair) genellikle birbiri yerine kullanılmıştır. Günümüzde, tarım ve sanayi ürünlerinin sergilendiği etkinliklere daha çok fuar dediğimiz için bu kelimeyi kullanmayı tercih ettim.
Tarihi yapılarımızın birçoğu gibi yenisi yapılmak üzere yıkılan Osman Gazi İlkokulunun bulunduğu binada yani Biga Numune Mektebi’nde açılan fuarda bölgede üretilen tarım ürünleri ve kömür, cıva gibi madenler sergilenmiş.
Hatta dönemin Biga Mutasarrıfının Dâhiliye Vekâleti ile yaptığı yazışmalardan anlaşıldığı kadarıyla ürünlerini vermeye pek de istekli olmayan Biga köylerinden, mamul ve mahsuller jandarma vasıtasıyla toplanmış…
Neyse sözü fazla uzatmadan, Biga Mamulat ve Mahsulat Sergisi ile ilgili dönem gazetelerinden yansıyanlara bakalım. “Müdür”ü Akçura Oğlu Yusuf olan, Türk Yurdu’nda Türkiye’nin ilk fuarlarından Biga Ziraat ve Sanayi Sergisi hakkında yayınlanan haber şöyle:
“Biga’da Ziraat ve Sanayi Sergisi – Kalei Sultaniye livasında hasıl olan (gerçekleşen) zirai ve sınai mahsulata (ürünlere) dair bir sergi açılacağı bundan bir iki ay mukaddem (önce) neşrolunan (yayınlanan) gündelik refiklerimizde (yoldaş, arkadaş gazetelerde) bir iki defa bahis olunmuştu. İşte mezkûr (sözü edilen) sergi Ağustosun yirmi beşine müsadif perşembe günü merasim-i mahsusa ile küşad edilmiştir (özel tören ile açılmıştır). 29 Ağustos tarihli “Kale-i Sultaniye” refikimizden okuduğumuza göre serginin küşadı (açılış) merasimine bütün Biga ve civarı fevkalade şevk ve istekle iştirak etmiş (katılmış) ve herkes sergiyi ziyarete şayan-ı memnuniyet (memnuniyet veren) bir tehalük (istekle katılım) göstermiştir. Sergi hububat, sınaiyi milliye, meyve ve sebze, mensucat, el işleri, orman ve meadin elh (maden ve saire) şubesi gibi mühim ve tamamıyla hayati ondan ziyade şubeyi ihtiva ediyor (içeriyor) . Zirai ve sınai terakkilerin (gelişmelerin) mühim bir ameli olan ve muta’dan (sözü dinlenen) memleketlerde bazen milli ve bazen hatta beynelmilel olmak suretiyle zirai, ticari, fenni ve sınai her nevi mamulat üzerine yüzlercesi tertip olunan böyle sergilerin bizde de yapılması her cihetle (açıdan) memnuniyete şayandır.”
Türk Yurdu
Yıl 1332 Sayı 18
10 Teşrini Sani 1332 (23 Kasım 1916)
Yıl 5, cilt 11 sayı 122
Sayfa: 3238
Fotoğraf 1: Türk Yurdu’nda yayınlanan Biga haberinin kupürü
Fotoğraf 2: Sonradan Osman Gazi İlkokulu olan Biga Numune Mektebi